VAT w barterze

Barter często rodzi pytania o kwestie podatkowe. Przypomnę, że barter to zamiana bezgotówkowa, skoro nie ma tam płatności pieniędzmi to jak ma się do tego podatek VAT? Od 2014 roku pojawił się sie nowy (poprzedni był niezgodny z UE) przepis dotyczący naliczania VAT dla transakcji barterowych. Stary przepis nakazywał doliczyć VAT do wartości rynkowej danego produktu, co rodziło obawy, że zawsze można zakwestionować deklarowaną wartość. Obecnie przepis nakazuje dodanie VAT do rzeczywistego poniesionego kosztu danego produktu lub usługi, czyli jeśli coś kupiłem za 85 zł netto i wysłałem pocztą za 15 zł to poniosłem koszt 100 zł do tego należy doliczyć VAT. Można, więc precyzyjne wykazać się kosztami. Jeśli dobrze to zinterpretowałem to faktycznie VAT, który zapłaciliśmy w zakupie zostaje nam zwrócony, czyli faktycznie się zeruje. Nie jestem jednak specjalistą, więc odsyłam do poniższego tekstu.

Barter to wymiana bezgotówkowa, czyli sytuacja, w której zapłata za towar (usługę) następuje poprzez wydanie innego towaru (usługi). W stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. w ustawie o VAT istniał szczególny przepis wskazujący jak ustalić podstawę opodatkowania w przypadku wymiany barterowej. Otóż podstawą opodatkowania była wartość rynkowa towarów lub usług. Regulacji tej można jednak było zarzucić niezgodność z prawem unijnym. W wyroku z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie C 549/11 Orfey Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) uznał, że przepisy krajowe nakazujące określać podstawę opodatkowania według wartości rynkowej w odniesieniu do wymiany barterowej, są niezgodne z Dyrektywą VAT.

Przykład: W marcu 2012 r. Pan Maciej, tłumacz przetłumaczył na rzecz kancelarii prawnej tekst na język angielski, w zamian za co kancelaria udzieliła Panu Maciejowi porady prawnej. Miała więc miejsce wymiana barterowa - usługa za usługę. Na gruncie obowiązujących w 2012 r. przepisów, za podstawę opodatkowania Pan Maciej powinien przyjąć wartość rynkową wykonanej usługi tłumaczeniowej.

Począwszy od 1 stycznia 2014 r., w celu usunięcia niezgodności polskich regulacji z Dyrektywą VAT, uchylono przepis wskazujący jak ustalić podstawę opodatkowania w przypadku wymiany barterowej. Obecnie zastosowanie ma reguła ogólna, w myśl której podstawą opodatkowania jest wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów bądź usługodawca otrzymał lub ma otrzymać. Jak zastosować tę zasadę w odniesieniu do barteru?

Wskazówek warto szukać w orzecznictwie TSUE. Po pierwsze Trybunał określił, że za podstawę opodatkowania należy przyjąć wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tytułu dostawy towarów bądź świadczenia usług. Chodzi tu o wartość subiektywną jaką dla odbiorcy ma towar/usługa będąca wynagrodzeniem za inny towar/usługę, a więc o kwotę jaka odbiorca byłby skłonny zapłacić za dane świadczenie. Dalej TSUE wskazuje, że podstawę opodatkowania w przypadku barteru należy ustalić zgodnie z kosztami poniesionymi w celu nabycia bądź wytworzenia danego towaru, usługi ich przekazania. Powyższe wynika z orzeczenia z 2 czerwca 1994 r. C - 33/93 Empire Stores oraz wyroku z 3 lipca 2001 r. C-380/99 Bertelsmann.

Przykład: W kwietniu 2014 r. Zebra Spółka z o.o. produkująca zabawki dziecięce dokonała dostawy 20 misi pluszowych na rzecz swojego kontrahenta, w zamian za co otrzymała materiały biurowe. Podstawą opodatkowania dla dokonanej przez Spółkę dostawy będzie koszt wytworzenie misi powiększony o ich koszt przekazania kontrahentowi (np. koszt transportu, jeżeli za transport odpowiedzialna jest Spółka).

źródło: Money.pl

Taki sposób naliczania VAT w transakcjach barterowych może być bardzo ciekawy dla usług gdzie faktycznie poniesione koszty mogą być bliskie zeru.